Obesitas is een wereldwijd probleem dat afgelopen tientallen jaren een sterke stijging kent. De prevalentie (dit is een wetenschappelijke term voor hoe vaak iets voorkomt in een bepaalde bevolkingsgroep) van personen met overgewicht en obesitas is tussen 1980 en 2013 met maar liefst 27,5% toegenomen.  Bij kinderen kent de prevalentie zelfs een grotere stijging: 47,1%. Het totaal aantal personen met overgewicht of obesitas over de hele wereld lag in 2013 rond 2,1 miljard.

Nota: persoonlijk merk ik nog steeds dat er een taboe hangt rond overgewicht en obesitas. In geen geval wijs ik met de vinger naar personen met overgewicht, daar het een moeilijk probleem is met socioculturele, economische, psychosociale en genetische factoren als oorzaak. Het maakt van jou geen slechter (of beter) persoon en wie je bent of wat je waarden en normen zijn, verandert niet door je lichaamsgewicht. Ik wens wel deze taboesfeer te doorbreken en het mogelijk te maken hier open over te communiceren zodat mensen toegang krijgen tot juiste informatie met praktische en toepasbare aanwijzingen naar een gezondere levensstijl. Maar nu: back to science!

Of een persoon lijdt aan obesitas bepaalt men door de Body Mass Index of BMI: het gewicht van een persoon delen door de lengte in kwadraat. Als voorbeeld nemen we een persoon van 1,80 meter lang die 80kg weegt: 80kg delen door (1,8m*1,8m) = 24,69 kg/m2.

De BMI van een persoon wordt gebruikt om te bepalen of een persoon al dan niet overgewicht heeft of obees (graad I, II of III) is; de schaal vind je in onderstaande tekening. Deze schaal is overigens niet zonder gaten; gespierde personen worden volgens deze schaal vaak als personen met overgewicht beschouwd en mensen met zeer weinig spiermassa maar een te hoog vetpercentage kunnen onterecht in de ‘normale’ categorie terecht komen. Daarom wordt er vaak nog een meting gedaan: de buikomtrek. Ook het vetpercentage kan nuttig zijn om een beter oordeel te vellen. Conclusie: hoewel BMI zeker zijn beperkingen heeft, is het wel een gemakkelijke methode om te bepalen in welke categorie een bepaald persoon zich bevindt.

Wanneer we het voorbeeld van hierboven bekijken, bevindt onze persoon zich in de groene, ‘normale’ categorie. Voor wie het interesseert: mijn huidige BMI is 26,2. Volgens de BMI schaal behoor ik dus tot de populatie ‘overgewicht’. Ook ik draag dus mijn steentje bij aan de stijgende cijfers 😉!

Wat heeft dit met kinesitherapie te maken, denk je? Best wel veel, denk ik. Zo hangt het samen met talloze andere problemen of aandoeningen en is overgewicht frequent een oorzaak van allerlei gezondheidsproblemen. Nota: ook personen met een te laag gewicht hebben een verhoogde kans op bepaalde problemen, maar deze zullen we in dit artikel verder niet bespreken.

Obese personen hebben o.a. meer kans op:

  • type 2 diabetes, hoge bloeddruk
  • een hersenbloeding, artritis
  • reumatoïde artritis (reuma)
  • hart- en vaataandoeningen
  • depressies
  • lage rug- of nekpijn

Ook personen met fibromyalgie die overgewicht hebben, ervaren meer klachten dan fibromyalgie patiënten zonder overgewicht.

Let wel op: een relatie tussen obesitas en een gezondheidsklacht wil niet zeggen dat deze klacht altijd wordt veroorzaakt door het overgewicht. Zo is het bijvoorbeeld perfect denkbaar dat een depressie tot overgewicht zou kunnen leiden of dat deze 2 een gemeenschappelijke oorzaak hebben zoals het verlies van een geliefde, genetische factoren, etc. Er is bijvoorbeeld ook een duidelijke relatie tussen het aantal films waar Nicolas Cage in meespeelt en het aantal doden door verdrinking (in zwembaden) gedurende de jaren 2000 tot 2010. Ik wil maar zeggen: alles voorzichtig interpreteren. Soms niet zo makkelijk als het zou lijken..

Verschillende studies gingen het effect van gewichtsverlies op allerlei klachten na. Zo kan gewichtsverlies een impact hebben op de levenskwaliteit bij personen met artritis in de knie en komt lage rugpijn minder vaak voor wanneer mensen gewicht verliezen. Ook hebben mensen met hartklachten (zoals voorkamerfibrillatie) baat bij gewichtsverlies indien zij kampen met overgewicht. Planmatig gewicht verliezen kan simpelweg voor meer levenskwaliteit zorgen, zorgt voor een verlaagd risico op kanker en/of kan voordelen bieden voor personen met diabetes type 2.

Het effect van oefeningen en gewichtsverlies op pijn bij obese personen met artritis in de knie, blijkt groter te zijn dan dat van oefeningen alleen. Gewichtsverlies kan dus een meerwaarde bieden in de behandeling van kniepijn. Reden te meer dat jouw kinesitherapeut voldoende kennis moet hebben van gewichtsverlies om enkele patiënten optimaal te kunne helen.

Deze zaken zorgen ervoor dat gewichtsverlies een belangrijke strategie kan zijn voor jou en je klachten. Dit wil ook zeggen dat wij als kinesitherapeut een belangrijke rol kunnen spelen om jou te helpen met jouw gewichtsverlies. Wat heeft kinesitherapie dus met gewichtsverlies te maken? Ze gaan hand in hand: een kinesitherapeut kan je helpen om je klachten door artrose in de knie te verminderen door je te helpen om gewicht te verliezen. We kunnen je fibromyalgieklachten verminderen door je te helpen om gewicht te verliezen. We kunnen je hartrevalidatie verbeteren door je te helpen om gewicht te verliezen, enzovoort.

In de volgende artikels kan je alvast een basis vinden omtrent gewichtsverlies en hoe jij er mee aan de slag kan. Er is namelijk enorm veel (alvast mijn oprechte excuses voor mijn taalgebruik) bullshit te vinden op het internet, in boeken of bij willekeurige mensen die er niet veel kaas van hebben gegeten. Wij, Osteo Actief en Body Dedication, hebben de handen in elkaar geslagen om jou op weg te helpen naar een gezondere levensstijl en een gezonder lichaam!

Bronvermelding:

Alrushud AS, Rushton AB, Kanavaki AM, Greig CA. Effect of physical activity and dietary restriction interventions on weight loss and the musculoskeletal function of overweight and obese older adults with knee osteoarthritis: a systematic review and mixed method data synthesis.

Aloush V. Fibromyalgia, obesity and all that lies in between. Harefuah, 2019.

Apovian CM. Obesity: definition, comorbidities, causes, and burden. Am J Manag Care, 2016.

Deere KC, Clinch J, Holliday K, et al. Obesity is a risk factor for musculoskeletal pain in adolescents: findings from a population-based cohort. Pain, 2012.

Dunlevy C, MacLellan GA, O’Malley E, et al. Does changing weight change pain? Retrospective data analysis from a national multidisciplinary weight management service. Eur J Pain, 2019.

Frilander H, Viikari-Juntura E, Heliövaara M, Mutanen P, Mattila VM, Solovieva S. Obesity in early adulthood predicts knee pain and walking difficulties among men: A life course study. Eur J Pain, 2016.

Hacken B, Rogers A, Chinchilli V, Silvis M, Mosher T, Black K. Improvement in knee osteoarthritis pain and function following bariatric surgery: 5-year follow-up. Surg Obes Relat Dis, 2019.

Joshua D. Brown, Ph.D., Joanna Buscemi, Ph.D., Vanessa Milsom, Ph.D., Robert Malcolm, M.D., Patrick M. O’Neil, Ph.D., Effects on cardiovascular risk factors of weight losses limited to 5–10 %, Translational Behavioral Medicine, Volume 6, Issue 3, September 2016, Pages 339–346.

Lavie CJ, Pandey A, Lau DH, Alpert MA, Sanders P. Obesity and Atrial Fibrillation Prevalence, Pathogenesis, and Prognosis: Effects of Weight Loss and Exercise. J Am Coll Cardiol, 2017.

Luo J, Hendryx M, Manson JE, et al. Intentional Weight Loss and Obesity-Related Cancer Risk. JNCI Cancer Spectr, 2019.

Messier SP, Resnik AE, Beavers DP, et al. Intentional Weight Loss in Overweight and Obese Patients With Knee Osteoarthritis: Is More Better? Arthritis Care Res (Hoboken), 2018.

Messier SP, Loeser RF, Miller GD, Morgan TM, Rejeski WJ, Sevick MA, Ettinger WH Jr, Pahor M, Williamson JD. Exercise and dietary weight loss in overweight and obese older adults with knee osteoarthritis: the Arthritis, Diet, and Activity Promotion Trial. Arthritis Rheum. 2004

Niskakipu [Update on current care guidelines. Neck pain]. Duodecim, 2009.

Rossi A, Di Lollo AC, Guzzo MP, et al. Fibromyalgia and nutrition: what news? Clin Exp Rheumatol, 2015.

Wilding, John. (2014). The importance of weight management in type 2 diabetes mellitus. International journal of clinical practice.

www.tylervigen.com/spurious-correlations