Wanneer we een slaapcyclus (van gemiddeld 8 uur) analyseren, kunnen we een duidelijke structuur terugvinden (zie grafiek).
Allereerst kunnen we 6 verschillende stadia terugvinden: wake (wakker), de REM slaap (de slaap waarin we dromen) & de NREM slaap (stage 1 t.e.m. 4 (stage 4 is de diepste slaap)).
‘REM’ staat voor rapid eye movement, wat wijst op het feit dat onze ogen onder de oogleden zeer snel bewegen tijdens dit deel van de slaap. Tijdens de REM slaap lijkt onze hersenactiviteit tevens zeer sterk op onze hersenactiviteit wanneer we wakker zijn (foto 2).
Wanneer je naar de grafiek kijkt, zie je dat naargelang de nacht vordert er een groter deel van de cyclus wordt ingenomen door REM slaap. Aan het begin van de nacht, daarentegen, is het grootste deel van de cyclus ingenomen door NREM slaap.
Elk stadium van onze slaap heeft een specifieke functie. Zo is de REM slaap niet beter of efficiënter dan de NREM slaap, maar hebben ze elk een eigen nut. Ook heeft elk stadium in de NREM slaap zijn eigen functie.
Wanneer we een aantal nachten minder hebben geslapen of een nacht hebben overgeslagen, zal je eerst een groter deel van de nacht NREM – slapen dan normaal (REM slaap wordt hiervoor opgeofferd). In de nachten die daarop volgen, zal je nacht voor een groter deel uit REM slaap bestaan (NREM slaap wordt hiervoor opgeofferd) in vergelijking met een normale nacht.
Nota: de slaap die verloren is, kan nooit volledig worden ingehaald.
Elk deel van de slaap heeft dus een eigen functie: zo worden bijvoorbeeld motorische patronen – die we o.a. nodig hebben tijdens het spelen van piano – voornamelijk aangescherpt tijdens het NREM 2 stadium.
We nemen als voorbeeld een studie waarbij proefpersonen een toetsencombinatie moesten typen, zo snel en accuraat als mogelijk: 4-1-3-2-4. De helft van de proefpersonen kon deze volgorde oefenen in de ochtend en deden het ‘examen’ in de avond. De andere groep kon oefenen in de avond en kon dan in de ochtend het ‘examen’ afleggen (na een nachtrust van 8 uur). Het resultaat: de groep die een nachtje had geslapen toonde een snellere uitvoering (20%) en een sprong in nauwkeurigheid van bijna 35 procent. De andere groep toonde geen verbetering t.o.v. van het leermoment in de ochtend. Extra opmerkelijk: wanneer ook zij ’s avonds gingen slapen, was deze verbetering in de volgende ochtend ook bij hen te zien! De mate van vooruitgang was direct gelinkt aan de hoeveelheid NREM 2 slaap. Wat het brein doet tijdens deze slaapfase is dit ‘motorisch patroon’ van het bewuste naar het onderbewuste deel van jouw brein brengen. Je moet dus minder nadenken bij een bepaalde handeling, wat vlotheid en accuraatheid met zich meebrengt. Dit is ook een zeer belangrijk factor in elke sporttak, waarbij handelingen met hoge precisie en goede timing moeten worden uitgevoerd.
Een ander voorbeeld is het onthouden van feiten. Bijvoorbeeld: welke naam hoort bij welk gezicht? Dit gebeurt voornamelijk tijdens de diepe stadia van onze slaap (NREM 3 & 4). Wat er gebeurt tijdens deze fase van slaap is dat we tijdelijk opgeslagen informatie (in de hypocampus) overzetten naar de harde schijf (de cortex) van onze hersenen. Zo komt er ’s morgens ook weer ruimte vrij in de hersenen (specifiek in de hypocampus) om nieuwe dingen te leren. Niet enkel het onthouden van feiten, maar ook het wissen van feiten die niet belangrijk zijn is een belangrijke taak van de diepe slaap. We kunnen dus actief vergeten in onze slaap. Dit kan je vergelijken met het deleten van files op je computer.
De REM slaap heeft dan weer zijn eigen functies. Een van deze functies is creativiteit bevorderen: een niet te onderschatten eigenschap! Tijdens de slaap zal je brein allerlei vreemde, niet voor de hand liggende connecties maken die we overdag nooit zouden maken. Dit brengt bij tot de creativiteit van de mens.
Wanneer we opnieuw naar foto 1 kijken, zien we dat het grootste deel van de REM slaap zich aan het einde van de nacht bevindt. Als we dus 25% van onze nacht overslaan (door maar 6 uur te slapen), verliezen we maar liefst 60 tot 90% van onze REM slaap! Ook wordt de REM – slaap gelinkt aan het emotionele en psychologische welzijn van de mens (zie latere posts).
Met dit in ons achterhoofd is een simpele ‘slaapwel’ misschien wel een mooier gebaar dan velen van ons denken .
Recente reacties